یکی از سازهایی که در مجموعه سازهای زهی-مضرابی در موسیقی عربی حائز اهمیت است می توان ساز عود یا بربط را دانست. درکشورما نیز در قسمت های جنوبی کشوراز این ساز جهت نواختن آهنگ های بندری استفاده می شود که می توان به قطعات مشهوری اشاره کرد که آهنگ های خاطره سازی برای ما محسوب می شود. اندازه این ساز متاثر از کشوری است که درآن ساخته می شود. نحوه نواختن این ساز بدین صورت است که بصورت افقی روی پا قرار می گیرد و با مضراب به آن ضربه زده می شود. در کشورهای عربی سایز این ساز بزرگ ساخته می شود. در کشورمان اندازه این ساز متوسط است ولی در کشور ترکیه که با این ساز آهنگ های ترکی نیز ساخته می شود اندازه این ساز کوچک است. با بیان این مفاهیم تلاش کردیم آشنایی مختصری با این ساز پیدا کنید تا در ادامه به معرفی کامل بخش های دیگر این ساز بپردازیم و کیفیت جنس های بکار رفته در هر قسمت از این ساز را بررسی کنیم و نکاتی برای خرید این ساز بیان کنیم.
راهنمای خرید ساز عود
ابتدا این نکته شایان ذکر است که همه ساز ها بسته به اساس مهارت توانایی شما انتخاب می شود که ساز عود نیز ازین قاعده مستثنی نیست. یعنی اگر تازه کار هستید بهتر است به دنبال یک ساز عود باکیفیت باشید تابتوانید بهتر یاد بگیرید که معمولا این سازها قیمت ارزانی دارندو با طراحی و الگوبرداری مناسب می تواند جوابگوی نیاز شما باشد. برای افراد حرفه سازهای عود حرفه ای توصیه می شود که قیمت بالاتری دارند و برای ساخت آن ها از چوب درختان باکیفیت بهره گرفته شده است.
کاسه صفحه ساز
این ساز به صورت تکه های بهم چسبیده ساخته می شود که شکل گلابی مانندی دارد. استفاده از تکه های متعدد باعثت می شود تا ساز ترک برندارد و اگر هم ایرادی پیش آمد بتواند قابل تعمیر باشد. درخت کاج معمولا اغلب سازهای عود را تولید میکند که کیفیت صدای خوبی دارد. برای پخش صدای ساز از دو دایره بر روی بدنه استفاده می شود که در سایزهای گران قیمت جنبه تزیینی نیز دارد و زیبایی آن را دو چندان می کند. برای اینکه این قسمت در اثر نواختن مضراب ساییده نشود از یک صفحه چوبی یا استخوانی در قسمت زیرین آن استفاده می شود.
سیم گیر و خرک ساز عود
در قسمت انتهایی صفحه رویی یک قطعه چوب به طول حدود 10 سانتی متر نصب شده است که خرک نامیده می شود و شیارهای کم عمق جهت رد شدن سیم ها در روی آن به چشم می خورد. در قسمت پایانی کاسه یک سیم گیر چوبی تعبیه شده است که قسمت پایانی تمام سیم ها به آن وصل شده و سیم ها بعد از رد شدن از روی خرک در ادامه دسته قرار دارند و در پایان بخش هایی که برای قرار گرفتن گوشی ایجاد شده اند به چشم می خورند.
پل های داخل کاسه ساز
پل هایی که در داخل این ساز وجود دارند در کنار هم نصب شده اند تا از خم شدن کاسه در مدت های طولانی جلوگیری کنند چراکه کاسه این عودها بزرگ است. البته این کاسه ها باید در قسمت مناسب و خاصی نصب شوند تا باعث تغییر شکل کاسه نشوند.
دسته ساز
در ساخت عود یک دسته چوبی کوتاه که طول آن حدود یک سوم طول کاسه است تعبیه شده که قطر آن نیز 10 سانتی متر است. این دسته از یک سمت به سرپنجه ساز و از سمت دیگری به کاسه طنینی وصل شده است. در طراحی عود های قدیمی روی دسته دستان بندی انجام می گرفت ولی امروزه این کار انجام نمی شود و تزئیناتی شبیه به آن انجام می شود.
سرپنجه ها و گوشی ها
در ابتدای درازای دسته یک قسمت توخالی قرار دارد که سرپنجه نامیده می شود. این قسمت که مکان جایگیری گوشی ها نیز می باشد کمی به سمت عقب درست می شود ودر هرسمت آن پنج گوشی برای کوک نمودن 10 سیم ساز ایجاد می شود. تعداد این گوشی ها با تعداد سیم های ساز برابر هستند که شکل آن ها مانند میخ های سرپهن بوده و چوبی می باشند. نوازنده با چرخاندن این میخ ها قادر است سیم دلخواهش را کوک کند وبرای همین قسمت پهن آنها بیرون سرپنجه قرار گرفته است. بخش باریک و نازک گوشی داخل سرپنجه است که سیم به دور آن پیچیده است. گوشی باید درعین محکم بودن توانایی چرخش به چپ و راست را نیز داشته باشند تا بعد از کوک شدن ساز درجای خود تکان نخورند و تنظیم کوک را بهم نریزند.
شیطانک ، سیم و مضراب عود
یک قطعه بصورت باریک و با ارتفاع کم که اندازه عرض آن به اندازه عرض دسته است بین سرپنجه و دسته قرار می گیرد و شیطانک نامیده می شود. این قطعه شیارهای کم عمقی دارد که سیم ها از داخل آن عبور کرده اند. به علت شکل موربی که در قسمت سرپنجه ساز عود مشاهده می شود، در آن قسمت از سیم ها فشار بیشتری دارد. به همین خاطر شیطانک باید بتواند این فشار را تحمل کند. این ساز از 10 سیم دوتایی تشکیل شده که هردو سیم بصورت مشترک کوک می شوند. این قسمت نقطه اشتراکی با ساز سنتور است ولی در ساز سنتور چهارسیم مشترک درکنار هم قرار گرفته اند. معمولا در بعضی از عودها یک سیم تکی نیز وجود دارد که برای بم ترین صدا از آن استفاده می شود. وترها یاهمان سیم های عود از جنس زه که همان روده تاب خورده گوسفند یا سیم هایی از جنس نایلون یا ابریشم تابیده با روکش فلزی در سایزهای مختلف تهیه می شوند که اغلب سیم شماره 504 هواداران زیادی در بین نوازندگان دارد. معمولا در ساخت سیم های هشتم تا دهم از روکش فلزی استفاده می شود.
برای ساخت مضراب ساز عود از پلاستیک نرم و ی شاهپر پرندگان عظیم الجثه مثل عقاب استفاده می شود. از آنجایی که مضراب تاثیر مستقیمی روی صدای ساز دارد انتخاب یک مضراب مناسب اهمیت زیادی دارد. ازنکات مهم انتخاب مضراب می توان به خوش دست بودن آن اشاره کرد. بعد از بیان مطالبی در خصوص آشنایی با ساختار عود و معرفی انواع مدل های مختلف این ساز در ادامه قصد داریم مرغوب ترین ساز عود را به تناسب سطح شما معرفی کینم.
ساز عود مناسب برای شروع یادگیری
برای هنرآموزان در سطح ابتدایی معمولا عود ایرانی توصیه می شود. برای رواج دادن نوازندگی و آموزش این ساز در سطح های مختلف این سازایرانی طراحی شده که قیمت مناسبی نیز دارد. عود ساخت کشور ایران تنوع در اندازه و سایز متفاوتی دارد و برای رده های سنی کودکان و نوجوانان و همچنین بانوان و بزرگسالان مناسب است. در این مدل برای ساخت کاسه از چوب توت و گردو استفاده شده است. جنس دسته و چوب روی آن نیز از گردو است. جنس صفحه این ساز از اسپروس است. جنس شیطانک و خرک و همچنین گوشی های آن نیز از جنس چوب گردو است. در طراحی این ساز از 11 سیم استفاده شده است. برای اسفاده آسانتر جنس سیم های این مدل از برند آلیس است که بعد از گذراندن دوران ابتدایی نیازمند تعویض است. این ساز دارای ظاهری زیبا و منحصر به فرد است که زیبایی آن را دوچندان کرده است. این ساز دارای توانایی تنظیم در محل اتصال است که باعث به وجود آمدن ترک می شود ولی در عملکرد ساز هیچ تاثیری نخواهد داشت.
عود مس عود مدل sedr05
این مدل از عود مس دارای لهجه سوریه ای می باشد. برای حرفه ای تر کردن ساز گریف دسته ساز را از چوب محکم رزوود ساخته اند و اکشن دسته نیز به نحوی است که بتوان به آسانی به آخرین نت نیز دسترسی پیدا کرد. جنس گوشی ها نیز از رزوود است و قسمت داخلی گوشی ها با ظرافت خاصی زده شده تا به آسانی توانایی گردش داشته باشند. دراین مدل جنس کاسه از چوب آکاژ ساخته شده و ترک بندی زیبایی روی آن نقش بسته است. برای ساخت صفحه ساز از جنس اسپیروس اسفتاده شده که از بهترین صفحه ها در عرصه ساخت عود می باشد. جنس سیم های این مدل آرارو ترکیه ای است. با ایجاد خرک ثابت در ساخت این ساز می توان به کیفیت ساخت منحصر بفرد آن پی برد. در ساخت این ساز از مکانیزم پل گذاری شرق العوست استفاده شده که اصطلاحا شامی نیز نامیده می شود و برای کنسرت های حرفه ای مناسب است.
عود زریاب مدل عراقی 0 کد 02
یکی دیگر از عودهای مناسب افراد تازه کار عود زریاب مدلی عراقی صفر است. این ساز با قیمت مناسب و طراحی زیبا و باکیفیت برای رواج نوازندگی طراحی و تولید شده است. این مدل ساز با طراحی در سایز و اندازه های مختلف برای رده های سنی کودکان بزرگسالان و بانوان مناسب است. برای ساخت کاسه ساز از جنس چوب راش و گردو و برای ساخت دسته و چوب روی آن از گردو استفاده شده است. صفحه ساز اسپروس است. گوشی های ساز نیز از چوب گردو ساخته شده اند و در ساخت شیطانک و خرک از چوب مرغوب گردو بهره گرفته شده است. در طراحی اولیه این ساز 12 سیم استفاده شده ولی در ایران اغلب از 11 سیم استفاده می شود. برای ساخت سیم های این ساز از برند آلیس استفاده شده است که در آموزش ابتدایی مناسب است ولی بعدا احتیاج به تعویض خواهد داشت. دارا بودن پیچ تنظیم از دیگر مزایای این ساز نسبت به سایر رقبای موجود در بازار است. ترک های درمحل اتصال ساز به کاسه دیده می شود که به همین علت است و در اصل به علت توانایی تنظیم شدن این ساز در محل اتصال دچار تحرک است ولی وجود این ترک ها از زیبایی و کیفیت ساز نمی کاهد.
عود کد 01
برای نوازندگان در سطح ابتدایی و نیمه حرفه ای عود ایرانی توصیه می شود. این ساز با قیمت و طراحی مناسب برای رواج گرفتن نوازندگی موثر است. تولید در اندازه ها و طرح های مختلف باعث مناسب شدن این مدل برای کودکان نوجوانان وبانوان و بزرگسالان شده است. جنس کاسه ساز از چوب گردو و توت می باشد و در ساخت دسته و چوب روی دسته نیز از گردو استفاده شده است. جنس صفحه ساز از اسپروس تشکیل شده است. گوشی ها و خرک و شیطانک همگی از جنس چوب گردو هستند. این ساز از 11 سیم تشکیل شده است و اغلب همان 11 سیم کاربرد دارند. جنس سیم های این ساز از آلیس است و برای شروع کار مناسب است و بعدا می توان تعویض کرد. دارا بودن پیچ تنظیم از دیگر مزایای این ساز نسبت به سایر رقبای موجود در بازار است. ترک های درمحل اتصال ساز به کاسه دیده می شود که به همین علت است و در اصل به علت توانایی تنظیم شدن این ساز در محل اتصال دچار تحرک است ولی وجود این ترک ها از زیبایی و کیفیت ساز نمی کاهد.
عود مس عود مدل SEDAR89
برای حرفه ای شدن این ساز در ساخت آن از چوب محکم و مرغوب آبنوس استفاده شده و ارگونومی دسته آن به شکلی است که به راحتی بتوان تا آخرین نت رانیز لمس کرد. . جنس گوشی ها نیز از رزوود است و قسمت داخلی گوشی ها با ظرافت خاصی زده شده تا به آسانی توانایی گردش داشته باشند و کوک آن در طولانی مدت تنظیم داشته باشد. دراین مدل جنس کاسه از چوب افرای آمریکایی ساخته شده و ترک بندی زیبایی روی آن نقش بسته است. جنس صفحه رویی از مستر سدار کهنه تشکیل شده که از مرغوبترین ها در این زمینه می باشد. در ساخت سیم ها از کورشنر آلمان اسفاده شده که از مرغوبترین های موجود در بازار کشور است. ثابت بودن خرک باعث شده تا شاهد یک ساز با کیفیت و منحصربفرد باشیم. در ساخت این ساز از مکانیزم پل گذاری شرق العوست استفاده شده که اصطلاحا شامی نیز نامیده می شود و برای کنسرت های حرفه ای مناسب است. قیمت عود مس عود مدل SEDAR89 را از سایت ایمالز بپرسید!
مشخصات عود سعید ویژه
در این مدل برای ساخت کاسه از چوب ماهون استفاده شده است که مزیت آن سبک بودن نسبت به چوب های دیگر است که دوام بیشتری نیز دارد و باعث می شود ضربه گیری بالایی داشته باشد. یک کاسه بزرگ با ترکه های روی سطح آن باعث افزایش کیفیت صدای آن شده است. معمولا از چوب ماهون در ساخت سازهای مثل عود و گیتار استفاده می شود چرا که صدای گوش نواز و ملایمی ارائه می دهد. صفحه عود از جنس اسپروس است که در برابر فشار مقام است و باعث ارتعاش بیشتری می شود. وجود شبکه هایی در روی صفحه باعث انتقال بیشتر صدای سیم ها به محفظه کاسه می شود و زیبایی ساز را دوچندان می کند. جنس شیطانک از استخوان بوده و گوشی ها نیز از جنس چوب مقاوم آبنوس است.
عود الگوی عراقی
عود الگوی عراقی محصول کشور سوریه است که نوازندگان حرفه ای علاقه وافری به آن دارند. این مدل عود طراحی منحصر بفرد و زیبایی دارد که توجه هر نوازنده ای را به سوی خودش جلب می کند. در طراحی این مدل از چوب مرغوب گردو برای کاسه استفاده شده و درکنار صفحه ای از جنس چوب صدر باعث ایجاد نوایی ملایم و گوش نواز می شود. صفحه انگشت گذاری متشکل از چوب آبنوس است که باعث راحتی شما و افزایش کیفیت نوازندگی می شود. از مزایای دیگر این ساز می توان به ثابت بودن خرک و دارا بودن 11 سیم اشاره کرد. برای اطلاع از قیمت عود الگوی عراقی به سایت ایمالز مراجعه کنید.
عود متاع پور
عود از سازهای اصیل و قدیمی در موسیقی سنتی کشورمان است. این ساز اغلب در کنسرت های سنتی حضور دارد. در تک نوازی نیز می توان به گوش نوازی این ساز اشاره کرد. این ساز در مقایسه با دیگر سازهایی مثل تار و سه تار صدای بم تری دارد و این باعث شده تا در ترکیب بندی سازها از عود به عنوان یک ساز پایه نام برده شود. این ساز گستره جهانی دارد و محدود به ایران نیست. برند تولیدی متاع پور که متشکل از سه تیم اصلی با بیش از 60 نفر کارکنان مجرب در طراحی این ساز کار می کنند. از محصولات برند متاع پور می توان به سازهای گیتار ، دف و عود اشاره کرد. تولید محصولات مرغوب و با کیفیت در قیمت های مشتری پسند باعث شده این برند معروفیت داشته باشد. هدف اصلی این برند تولید ساای باکیفیت و با قیمت مناسب است. عود های متاع پور صدای خوبی دارند و از چوبهای مرغوب توسط استادکاران سنندجی و ماهر ساخته شده اند. این ساز های برای افراد تازه کار تا حرفه ای مناسب بوده و قیمت مناسبی نیز دارند.
عود سعید
در ساخت عود سعید از مواد مرغوبی استفاده شده و همین باعث علاقه وافر افراد حرفه ای و تازه کار به این محصول شده است. در ساخت این محصول استانداردهای لازم رعایت شده و از چوب گردو اسپروس برای ساخت قطعات عود استفاده شده است تا صدای آن گوش نواز و مناسب باشد. این عود مناسب افراد حرفه ای و تازه کار است. در بیشتر موارد نوازندگان به سبک های موسیقی عربی یا ایرانی و ترکیه ای علاقه دارند که در اجرای آن ها عود یک نقش اساسی را ایفا می کند. با گوش نوازی زیبای این ساز و حضور به عنوان یک ساز پایه توجه شنوندگان جلب می شود. ساز عود در تک نوازی ها و دونوازی ها نقش مهمی دارد و با صدای خاص خود همیشه زیبایی خاصی به موسیقی می بخشد.
عود ترکیه ای نوآموز 11سیم
عود ترکیه ای نو آموز مدل 11 سیم یک گزینه مناسب برای کسانی که دنبال خرید یک عود باکیفیت و مقرون به صرفه هستند می باشد. افراد تازه کار به راحتی می توانند با این عود کارخود را شروع کنند. در ساخت کاسه چوب از گردو استفاده شده که مقاومت در برابر ضربه آن زیاداست و تراکم زیادی دارد. صفحه رویی این مدل از جنس اسپروس است که این چوب اغلب یکی از معروفترین موارد در ساخت سازهایی مثل ویلون، گیتار و ماندولین می باشد که قدمت بالایی نیز دارد. این چوب باعث کیفیت بهتر صدا می شود. دسته این عود از جنس چوب گردو صفحه انگشت گذاری را چوب رزوود تشکیل داده است. این محصول کشور ترکیه گزینه مناسبی است. جهت اطلاع از قیمت عود ترکیه ای نوآموز 11سیم به سایت ایمالز مراجعه کرده و بامقایسه قیمت این محصول بین فروشگاههای آنلاین مختلف خریدی مقرون به صرفه را تجربه کنید.
عود ترکیه ای
اگر به دنبال خرید یک عود با نوایی گوش نواز و بااصالت هستید عود ترکیه ای 11سیم گزینه مناسبی برای افراد حرفه ای است که از بهترین چوب ها تولید شده است. کاسه این مدل زیبایی خاصی دارد و صفحه رویی آن که از جنس اسپروس است بر روی کاسه جاخوش کرده است که زیبایی آن را دو چندان کرده است. این ساز دارای روکش آبنوس است که باعث نوازندگی ملایم و نرم برای نوازندگان شده است. گوشی های آبنوس این مدل باعث شده تا کوک ساز در دراز مدت تنظیم بماند و باعث ایجاد صدایی اصیل و گوش نواز باشد.
عود زریاب مدل 19
یک کاسه ترکه ای و بزرگ روی این عود قرار دارد که جنس این کاسه از چوب ماهون درست شده است. این چوب که استحکام و مقاومت بالایی نیز دارد معمولا برای ساخت عود بکار می رود. صفحه این عود از جنس چوب سدر می باشد که سوراخ های ایجاد شده روی آن باعث انتقال بهتر صدا به داخل کاسه می شود. برای ساخت دسته و صفحه انگشت گذاری نیز از چوب مرغوب آبنوس استفاده شده تا کیفیت نوازندگی را بالا برده و در برابر ساییدگی مقاوم باشد.