راهنمای خرید ماسک تنفسی برای مقابله با ویروس ها و آلودگی هوا

ماسک فیلتردار چیست؟

این ماسک وظیفه اش این است تا هوا را فیلتر کند و نگذارد که ذره های ریزی از آلودگی و بیماری ها که در محل کار، محیط اطراف ما یا اصلا جو شهر وجود دارند وارد ریه ی ما و از آن جا وارد کل بدن شوند. اگر از این نوع ماسک استفاده نکنید احتمال ابتلای شما به انواع بیماری مربوط به دستگاه تنفس به صورت شدیدی افزایش می یابد. و چنان چه شغل شما به گونه ای ست که مدام در معرض تماس با مواد دارای آلاینده های شیمیایی قرار دارید، استفاده از این نوع ماسک ها توصیه ی اکید ما به شماست.

ماسک با فیلتر برای انسان

اگر می خواهید دستگاه تنفسی و بالکل بدن خود را در برابر نفوذ انواع بیماری ها، ویروس ها، دود و مواد شیمایی محافظت کنید استفاده از این ماسک ها به شما اکیدا توصیه می شود.این ماسک ها به طور کلی دو مزیت دارند که یک آن که به دلیل فیلتری که روی آن ها تعبیه شده است، مانع از ورود هوای دم و بازدم به داخل ماسک شده و نمی گذارند که فضای درون ماسک خیس و مرطوب شود. به علاوه چون این ماسک ها آغشته به مقداری کربن فعال هم هستند، از این طریق ذرات مضر برای بدن موجود در هوا را به خود گرفته و هوایی تصفیه شده را به داخل ماسک هدایت می کنند.

فاکتور مهم دیگر در استفاده از این ماسک ها مدت زمان استفاده از آن هاست. این زمان به چند عامل نوع، جنس و البته کیفیت مواد سازنده ربط پیدا می کند. به طور کلی ماسک ها از لحاظ مدت زمان استفاده به دو نوع R و P تقسیم می شوند. ماسک های Rتیپ تا هشت ساعت می توانند به ما سرویس بدهند و ماسک های نوع P قادر به سرویس دهی از چهار ساعت تا سی روز نیز هستند. اگر هوا خیلی بد است پس توصیه می شود که حداکثر زمان کارکرد یک ماسک از یک روز بیشتر نشود.

چهار نکته ی مهم در هنگام خرید ماسک

شدت گرفتن آلودگی هوا شاید باعث شده تا شما هم درصدد تهیه ی یک ماسک تنفسی قرار بگیرید. پس اگر آشنایی کافی در این کار را ندارید ابتدا به این چهار مورد دقت کنید. نخستسن مسئله که بسیار نیز مهم است اندازه ی ماسک و تناسب آن با چهره تان است. زیرا ماسک ها دارای اندازه ها و سایزهای مختلفی اند. این مسئله از این حیث اهمیت پیدا می کند که اگر ماسک بزرگ تر از صورت خود بخرید هیچ کارکردی نخواهدداشت؛ زیرا بینی و دهان شما را درست نخواهدپوشاند و هیچ نقشی در عمل فیلترینگ نخواهد داشت.  چنان چه ماسکی که تهیه می کنید کوچک تر از سایز متناسب با شما باشد، شما را اذیت خواهد کرد و پس از مدت کوتاهی آن را از صورت خود برخواهید داشت. این نکات را از این جهت گفتیم تا قبل از خرید خود چه به صورت اینترنتی و چه به صورت حضوری، از سایز چهره ی خود اطمینان یابید. این نکته در زمان خرید ماسک برای بچه ها به دلیل حساس تر بودن آن ها تشدید نیز می یابد.

اگر شما می خواهید روزانه به صورت طولانی مدتی از ماسک های تنفسی استفاده کنید، باید به نکته ی دوم یعنی توصیه به استفاده از ماسک های سوپاپ دار عمل کنید. ماسک های فاقد این سوپاپ ها عمل نفس کشیدن را برای فرد سخت تر می کنند. قبلا گفتیم که ماسک راه نفوذ ذرات آلودگی به ریه و بدن را می بندد؛ این عمل خود مانع عمل بازدم نیز می شود. پس بهتر است که از ماسک های دارای سوپاپ استفاده ببریم. این نوع ماسک ها هم عمل بازدم را تسهیل می بخشند و هم رطوبت فضای داخلی ماسک را نمی گذارند که تشکیل بشود.

یکی از موارد بسیار مهم در خرید ماسک ها که می شود مورد سوم مورد بررسی، ماسک های دارای گیره بینی است. اگر ماسکی فاقد این گیره است پس گزینه ی خوب و سالمی برای استفاده برای جلوگیری از نفوذ آلودگی نیست. ماسک های فاقد این گیره، قسمت های مهم صورت یعنی بینی و دهان را به خوبی نمی پوشانند و نمی توانند تمامی  منفذهای صورت برای جلوگیری از ورود آلودگی را بگیرند.پس می شود به این نتیجه رسید که بهتر است به سراغ ماسک های گیره دار بروید و این نکته را نیز حین استفاده در نظر داشته باشید که گیره را فشار داده و محکم کنید تا اندازه ی دقیق و درست آن روی صورت تنظیم گردد.

مورد چهارم نیز توانایی فیلتریزه ی ماسک است. این قدرت ماسک ها بر دو مبنای کلی استانداردبندی می شود:  n و  FFP. اگرچه دو نوع ماسک با استاندارد 95N و 2FPP نیز تا حد زیادی در برابر آلودگی ممانعت می کنند اما در زمان های پیک آلودگی هوا استفاده از دو نوع استاندارد ماسک 99N و 3FFPقطعا می توانند مانع ها قوی تری در برابر شدت آلودگی هوا باشند.

طبقه بندی ماسک های تنفسی سری n و سری FFP

ماسک های تنفسی قدرت شان براساس توانایی فیلترینگ دسته بندی می شود. یعنی میزان قدرت شان در برابر عبور ذرات آلاینده از هوای بیرون به داخل بدن انسان. این استاندارد به طور کلی به دو نوع تقسیم می شود.سری اول ماسک های براساس استاندارد N  هستند که مناسب استفاده در اماکنی هستند که امکان ورود ذرات غیرروغنی به بدن در آن ها وجود دارد. این ماسک ها همان قدر که مناسب استفاده در محیط های با هوای آلوده هستند، به همان نسبت به درد محیط های کارگاهی نمی خورند. یک دسته بندی استانداردی خاص برای ماسک های تنفسی در آمریکای شمالی وجود دارد به اسم  NOISH. این ماسک ها را طبق قدرت شان در فیلترینگ ذرات روغنی دسته بندی می کنند و به طور کلی به سه دسته ی N-R-P دسته بندی می شوند. عددی که در پیش هر کدام از این حروف قرار می گیرد نمایانگر حد فیلترینگ این ماسک هاست.مثلا اگر عدد پیش روی این N ، 95 باشد می توان نتیجه گرفت که آن ماسک در برابر نفوذر 95 درصد ذرات آلاینده شامل ذرات معلق در هوا و نیز ذرات روغنی جلوگیری به عمل می آورد.

انواع دیگر این نوع ماسک ها براساس این استاندارد انواع 97N و 100N آن هستند که به ترتیب ۹۷ و ۹۹.۹۷ درصد از ذرات آلاینده را فیلتر می کنند. دیگر ماسک های این نوع استاندارد سری های R و P آن هستند که این ها در برابر ذرات روغن و محیط های کارگاهی نیز برخلاف سری قبلی مناسب هستند.

نوع دیگر این استانداردبندی مربوط است به کشورهای اروپایی که استاندارد FPP نام دارد. هنگامی که این ماسک ها را تهیه کنید، بر روی آن ها همچو نوشته ای را مشاهده می کنید: 149:2001BS-EN. این طبقه بندی به طور کلی دارای سه رده ی 1FFP – 2FFP – EFFPمی باشد. نوع FFP1 ماسکی  است که ۸۰درصد ذرات آلاینده را دفع می کند. نوع FFP2ی آن۹۴درصد این ذرات را دفع کرده و مشابهت زیادی با ماسک 95N از نوع آمریکایی آن دارد. و نوع 3FFP قادر است که ۹۹درصد این ذرات آلاینده را دفع و بازدارندگی کند. این دسته مشابه است با نوع ماسک 99N آمریکایی آن.

ماسک فیلتردار کربن اکتیو یا کربن دار:

لایه های فیلترمانندی که در طراحی و ساخت این نوع ماسک ها تعبیه شده باعث می شود بوی مواد آلاینده و گازهای آسیب زا به بخش داخلی ماسک نفوذ نکرده و بدن در برابر گازها و بخارهای سمی محافظت شود. این ماسک برای استفاده در فضاهایی که گردوغبار و ذرات آلاینده که دارای بوی خفیفی نیز هستند بسیار توصیه می شود. این ماسک ها به دلیل دارابودن لایه ی فیلتری که دارای کربن اکتیو و فعال است، وسیله ی بسیار مناسبی برای تصفیه ی هوای شهرهای بسیار کثیف است که در فضای آن ها ریزگردها نیز وجود دارند.

انواع ماسک های FFP که دارای استاندارد اروپایی EN149:2001 هستند:

ـ ماسک فیلتردار FFP1: این ماسک برای ذراتی که اندازه ی آن ها بزرگ تر از ۵ میکرون اند مناسب است و میزان فیلترینگ آن ۸۰درصد است.

ـ ماسک فیلتردار FFP2: این ماسک برای ذراتی که اندازه ی آن ها بین ۲ تا ۵ میکرون اند مناسب است و میزان فیلترینگ آن ۹۴درصد است.

ـ ماسک فیلتردار FFP3: این ماسک برای ذراتی که اندازه ی آن ها کوچکتر از ۲ میکرون اند مناسب است و میزان فیلترینگ آن ۹۹درصد است.

ماسک فیلتردارN

ـ ماسک N95: این ماسک برای ذراتی که اندازه ی آن ها بزرگ تر از 0.3 میکرون است مناسب است و میزان فیلترینگ آن ۹۵درصد است که نسبت به روغن نیز غیرمقاوم می باشد.

ماسک N99: این ماسک برای ذراتی که اندازه ی آن ها بزرگ تر از 0.3 میکرون است مناسب است و میزان فیلترینگ آن ۹۹.۹۷درصد است که نسبت به روغن نیز غیرمقاوم می باشد.

ماسک N100: این ماسک برای ذراتی که اندازه ی آن ها بزرگ تر از 0.3 میکرون است مناسب است و میزان فیلترینگ آن ۹۵درصد است که نسبت به روغن نیز غیرمقاوم می باشد.

ماسک های فیلتردار R:

ماسک R95: این ماسک برای ذراتی که اندازه ی آن ها بزرگ تر از 0.3 میکرون است مناسب است و میزان فیلترینگ آن ۹۵درصد است که مقاومت آن به نسبت روغن حداکثر ۸ساعت است.

ماسک R99: این ماسک برای ذراتی که اندازه ی آن ها بزرگ تر از 0.3 میکرون است مناسب است و میزان فیلترینگ آن ۹۹درصد است که مقاومت آن به نسبت روغن حداکثر ۸ساعت است.

ماسک R100: این ماسک برای ذراتی که اندازه ی آن ها بزرگ تر از 0.3 میکرون است مناسب است و میزان فیلترینگ آن ۹۹.۹۷درصد است که مقاومت آن به نسبت روغن حداکثر ۸ساعت است.

ماسک های فیلتردار P:

ماسک P95: این ماسک برای ذراتی که اندازه ی آن ها بزرگ تر از 0.3 میکرون است مناسب است و میزان فیلترینگ آن ۹۵درصد است که نسبت به روغن مقاومت دارد.

ماسک P99: این ماسک برای ذراتی که اندازه ی آن ها بزرگ تر از 0.3 میکرون است مناسب است و میزان فیلترینگ آن ۹۹درصد است که نسبت به روغن مقاومت دارد.

ماسک P100: این ماسک برای ذراتی که اندازه ی آن ها بزرگ تر از 0.3 میکرون است مناسب است و میزان فیلترینگ آن ۹۹.۹۷درصد است که نسبت به روغن مقاومت دارد.

قیمت انواع ماسک تنفسی موجود در بازار

ماسک های سری 95N قیمت بسیار ارزانی دارند و در بازار ایران به قرار هر دانه ای هزار تا دو هزار تومان به فروش می رسند. نکته ای که باید به آن توجه شود این است که ماسک های سری 2FFP که استاندارد سازنده ی آن ها اروپایی ست نیز قیمتی در همین رنج دارند و چیزی در حدود دو تا پنج هزار تومان قیمت تمام شده ی فروش آن هاست. اما ماسک های دیگر قیمت شان می تواند به نسبت این ها بالاتر هم باشد. مثلا سری 99N و 3FFP که قدرت فیلترینگ بسیار بالاتری دارند و می توانند قسمت عمده ای از آلودگی ها را دفع و رفع کنند قیمت شان به چیزی حدود پانزده  هزار تومان نیز می رسد و ماسک های قوی تر که 3FFP باشند قیمت شان بیست هزار تومان است. اگر دنبال ماسکی می گردید که بتواند ذرات روغنی را نیز فیلتر کند باید دنبال سری FFP باشید. نکته ی بسیار مهم دیگر که غالبا در مورد آن اشتباه فکر می شود، جنس ماسک است. اغلب این طور فکر می شود که جنس ماسک می تواند در فیلترینگ آن موثر باشد؛ اما تنها فاکتور در قدرت یک ماسک، دسته بندی های n و FFP است. مثلا اگر شما فکر کنید که ماسک هرچه ضخامت آن بیشتر است بهتر است، پس باید ۱۲هزار تومان هزینه کنید؛ در صورتی که فقط با دو هزار تومان هزینه می توانید ماسکی دارای استاندارد 2FFP بگیرید که دقیقا همان کارایی را دارد.

میزان پاسخ گویی ماسک 95n در برابر آلودگی هوا

ماسک هایی که در بازار وجود دارد، اغلب براساس استاندارد سری n طبقه بندی شده اند. ماسک سری ۹۵ آن توانایی فیلترکردن آلودگی در روزهای عادی را داراست، اما چنان چه آلودگی هوا به حد غیراستاندارد و اوج آن برسد باید از ماسک های سری 99n استفاده کنید. چون که ماسک های سری ۹۵ قدرت این را ندارند که ذراتی که کوچکتر از ۲.۵ میکرون اند را فیلتر کنند. از آن طرف، درست است که قوی ترین فیلترینگ ماسک ها را سری ۱۰۰ آن برخوردارند، اما دو مشکل در مواجه با این ماسک ها مطرح است: صعب الوصول بودن و نایابی در بازار و قیمت بالای این ماسک ها که صرفه و توجیه اقتصادی ندارد استفاده از آن ها.

بیشتر از ۸ساعت از ماسک استفاده نکنید

بهترین ماسک ها با بالاترین قدرت ها هم توانایی پاسخگویی و مفیدبودن بیش از هشت ساعت در روز را ندارند. کیفیت ماسک، ویژگی ای نیست که مربوط به مدت زمان استفاده از آن باشد؛ بلکه صرفا به معنای قدرت فیلترینگ و دفع و رفع ذرات آلاینده است. باید حتما به این نکته توجه داشته باشید که ماسک یک وسیله ی یک بارمصرف است و حداکثر توان استفاده ای آن همان هشت ساعت است که ذکر شد. البته این هشت ساعت، برای استفاده ی پشت سرهم و مداوم آن است و چنان چه آن  را گاهی استفاده می کنید، آن ماسک می تواند چهار روز نیز پاسخگوی درخواست های شما باشد. اما نکته ی مهم برای گرفتن این میزان کارکرد از ماسک، نگهداری آن است. باید در طول این چهار روز ماسک خود را طوری نگهداری کنید که در معرض آلودگی یا ذرات آلاینده قرار نگیرد.

ماسک فیلتر دار کربن اکتیو یا کربن دار چیست؟

این نوع ماسک ها که برای جلوگیری از نفوذ ذرات آلاینده، بوی آلودگی و گازهای آسیب زا بهترین نوع ماسک است، دارای لایه های کربن فعال شده، کربن اکتیو، است که ما را در برابر گازها و بخار محافظت می کند.

نحوه و دستورالعمل استفاده از ماسک فیلتردار n95 و FFP2

همان طور که گفته شد، به طور کلی از هر دو سری 95n و 2FFP نباید بیشتر از هشت ساعت استفاده کرد. به منظور استفاده ی بهتر از ماسک ها بهتر آن است که مراحل زیر را انجام دهید:  در ابتدا ماسک را لمس نکرده و قبل از آن دست و صورت خود را با آب و صابون به خوبی بشویید. بعد ماسک را به خوبی برانداز کنید تا ببیند اثری از پارگی در آن هست یا خیر. قسمت بالایی ماسک را به کمک گیره ی محکم کننده ی ماسک روی بینی که از قسمت بالای آن تشخیص داده می شود تعیین کنید.

بندهایی که برای محکم کردن و نگه داشتن ماسک استفاده می شوند باید کاملا در پشت سر قرار گیرند و از سلامت آن ها اطمینان حاصل کرد. چون ماسک باید به طور کامل دهان و بینی را بپوشاند، به این منظور گیره ی محکم کننده ی ماسک که در قسمت بالایی آن مشخص را کاملا روی بینی محکم کنید تا به خوبی بینی شما را بپوشاند.

به وسیله ی دم و بازدم به خوبی می توان این قرارگیری و صحت درستی آن روی بینی و دهان را سنجید. به این صورت که اگر در هنگام دم آن را می سنجید نباید هوایی از فضاهای کناری ماسک داخل دهان شود. بلکه این هوای ورودی جز از راه فیلتر ماسک، از راه دیگری نباید وارد شود. و همین طور در زمان بازدم نیز نبایستی که کناره هی ماسک هوایی را به خارج راه دهند. اگر شما ریش و سبیل دارید نیز به طور کامل و مفید نمی توانید از ماسک استفاده کنید. زیرا دهان و بینی شما را به درستی نمی     پوشاند.

به منظور استفاده ی یک ماسک کاملا صحیح و درست برای کودکان، تا ذرات آلاینده وارد بدن آن ها نشده و هم چنین ماسک به صورت صحیح بر روی دهان و بینی آن ها قرار گیرد، نباید از ماسک هایی که برای بزرگ سالان استفاده می شود استفاده گردد و باید حتما به این نکته دقت شود که ماسک مناسب کودکان برای تضمین سلامت آنان استفاده گردد.

اندازه ماسک

مهم ترین و اولین ویژگی ای که در هنگام خرید ماسک باید به آن توجه کنید، اندازه ی ماسک است. ماسک ها به تبع استفاده کنندگان گسترده ای که دارند در اندازه های مختلف و گسترده ای نیز ساخته می شوند. اندازه ی ماسک ها از این جهت باید به آن توجه شود که ماسک غیر سایز متناسب با صورت و دهان شما، قادر نخواهد بود که          پوشش مناسبی به صورت شما داده و اگر ماسکی که خریده اید کوچکتر از سایز باشد، آن چنان شما را آزار می دهد که بعد از مدتی آن  را دور می اندازید. یا نه، اگر ماسک بزرگتر باشد، آن  وقت دیگر استفاده ای ندارد و اصلا کاربردی نخواهد داشت. پس با این تفاسیر، مشخصا باید بحث اندازه  و سایز و تناسب ماسک ها را جدی بگیرید.

سطح آلودگی: ماسک باید متناسب با محیطی که در آن از آن استفاده می شود باشد. به طور مثال اگر محیط مورد استفاده ی شما برای ماسک  مکانی  است که در کنار ذرات جامد و مایعی که در هوای آن معلق اند ذراتی از روغن هم در آن محیط هست، شما باید از ماسک های سری R  و P استفاده ببرید.

تاریخ انقضا و عمر مفید استفاده از ماسک ها:

به منظور تصفیه ی هوایی که در محیط قرارگرفته  در آن نفس می کشید، استفاده از ماسک برای شما حتمی و اجباری ست. عامه ی مردم بر این باوراند که از ماسک های شان می توانند برای همیشه استفاده کنند. اما مشخصا این یک باور غلطی  است. شما هیچ وقت نباید از یک محصول بهداشتی که یک بار مصرف است بیشتر از یک بار استفاده کنید. این وسایل و محصولات و مخصوصا ماسک ها و بندهای فیلتر آن ها یک طول عمر و یک بازه ی استفاده ی مفید و حداکثری دارند که بیشتر از آن پاسخگو نخواهد بود.

اگر شما باید در محیطی قرار گیرید که انواع آلودگی از جمله ذرات آلاینده ی هوا و ریزگردها و یا باکتری ها و بیماری  در آن محیط وجود دارد، باید حتما از ماسک های دارای فیلتر استفاده کنید. این ماسک ها به خوبی سلامتی شما را حفظ خواهند کرد.چون این ماسک ها لایه ای در خود دارند که نوعی پوئن مثبت برای این قضیه است. ماسک های بسیار زیادی در بازار فروش هستند که نوع ساخت هر کدام طول عمر آن ها را تعیین می کند. مثلا ماسک های فیلتردار ساخت آن ها به صورت لایه لایه است. این محصول به تمامی می تواند راه های دستگاه تنفسی شما را پوشانده  و مانع از نفوذ ذرات سمی به داخل بدن تان بشود. این ماسک ها طول عمر مفید آن ها و زمان انقضایی که دارند چیزی بین ۸ تا ۱۲ ساعت در تغییر است.

تفاوت بین ماسک پزشکی و یک ماسک N95:

این نوع ماسک که به N95 مشهور است برای جلوگیری از نفوذ ذرات بسیار ریز از راه دهان و بینی به دستگاه تنفسی مورد استفاده قرار می گیرد. این نوع ماسک برعکس نوع پزشکی و درمانی آن، قادر است تا به صورت بهتری روی دهان شما قرار بگیرد و به میزان بسیار بیشتر و بهتری هوا را فیلتر کرده و برای سلامت شما مفیدتر نیز هست.

با وجود اینکه ماسک 95N معمولا ۹۵درصد از آلودگی های موجود در هوا با اندازه ی بسیار ریز که ۰.۳ میکرون باشند را فیلتر کرده و مانع از نفوذ آن ها با داخل بدن می شود، اما ۵درصد باقی مانده، باز هم احتمال و امکان نفوذ دارد. برای استفاده ی بهتر و مفیدتر از این ماسک ها و این که درصد بیشتری حافظ سلامتی ما باشند، باید طبق دستورالعمل های دقیقی که همراه ساخت آن ها ارائه می شود استفاده شوند. این دستورالعمل ها به صورت بسیار دقیقی توسط سازنده ارائه می شوند.