راهنمای خرید قابلمه

جنس استیل ضد زنگ

معمولا جنس استیل برای استفاده در ظروف بسیار مداوم است و عمر طولانی دارد. بادوام ترین نوع استیل، استیل 18/10 است که عدد 18/10 اشاره به نسبت آلیاژ و ترکیب کروم به نیکل است. 18 درصد برای کروم و 10 درصد برای نیکل تعریف شده است. از نکات مثبت جنس استیل می توان به مقاومت بسیار بالای این جنس در برابر زنگ خوردگی و غرشدگی و خش اشاره کرد. استیل ضد زنگ طعم و رنگ غذا را تغییر نمی دهد زیرا نمی تواند با غذای اسیدی یا قلیایی شما واکنش بدهد. از همین رو برای پختن انواع غذاها و موادها مناسب است و مشکلی با تغییر رنگ یا طعم غذای خود نخواهید داشت. اگر می خواهید به عمر این قابلمه های بادوام اضافه کنید توصیه می کنیم آن ها را با دست بشورید. البته جنس استیل قابلیت شسته شدن با ماشین ظرفشویی را نیز دارد اما ممکن است در مدت زمان طولانی از درخشندگی آن کاسته شود. یکی دیگر از ویژگی های مثبت استیل آن است که می توانید آن را در فر نیز استفاده کنید.

جنس استیل معمولا بدون ترکیب شدن با دیگر جنس ها رسانای خوبی برای گرما نیست. بهتر است برای خرید قابلمه استیل، جنسی را انتخاب کنید که با آلومینیم یا مس آلیاژ شده باشد. از آن جایی که استیل رسانای خوبی برای گرما نیست، معمولا جنس آلومینیم یا مس که رسانای خوبی هستند را در میان چند لایه ساختار قابلمه به کار می برند. قابلمه را لایه لایه می سازند و لایه مسی یا آلومینیومی را در میان دو لایه استیل قرار می دهند. مس نسبت به آلومینیم رسانای بسیار بهتری است و سریع تر گرما را انتقال می دهد و البته اگر به جای آلومینیم از مس استفاده بشود قیمت قابلمه کمی گران تر خواهد بود. اگر در قابلمه های استیل کف ضخیم نباشد و تعداد لایه آن کم باشد، غذا در آن ته می گیرد. قابلمه استیل بیشتر برای غذاهایی که آب دار هستند به کار می رود.

ظروف استیل دوام بسیار بالا و عمر طولانی دارند اما مثل هر جنس دیگری در صورت استفاده نادرست بدنه آن آسیب خواهد دید. اگر بدنه ظرف استیل آسیب ببیند و از آن مراقبت نشود ممکن است نیکل از لایه های قابلمه بیرون آمده و با غذا ترکیب شود. افرادی هستند که به نیکل حساسیت شدید و آلرژی دارند که در صورت پیش آمدن همچین چیزی باعث ناراحتی شما می شود. در نتیجه به شما توصیه می کنیم درصورت حساسیت به نیکل، از قابلمه  های چدن یا سرامیک استفاده کنید.

جنس چدن

یکی از بادوام ترین قابلمه ها، قابلمه های جنس چدن هستند. یکی از ویژگی های قابل توجه جنس چدن حفظ گرما در ظرف برای مدت طولانی تر است. جنس چدن دیر گرم می شود اما قادر است که گرما و انرژی را برای مدتی بیشتر در خود نگاه دارد. یکی از نکات منفی چدن وزن آن است. قابلمه های چدن معمولا بسیار سنگین هستند و اگر غذایی در آن باشد وزن آن بیشتر نیز می شود. دیگر نکته ای که از معایب چدن به شمار می رود آن است که گرما را به صورت یکسان در سطح ظرف پخش نمی کند و عملکرد ضعیف تری نسبت به مس یا آلومینیم دارد.

جنس چدن لعاب کاری شده

نکته مثبت ظروف چدن لعاب کاری شده آن است که می توانید بدون نگرانی غذاهای گوجه ای یا آبلیمو را در آن بپزید و نگران واکنش دادن چدن با غذا نباشید چون این جنس از چدن با غذاهای اسیدی یا بازی واکنش نمی دهد. این ظروف را می توانید در ماشین ظرفشویی خود قرار داده و به راحتی بشورید اما توصیه می کنیم سعی کنید در استفاده از ظرفشویی برای این چدن استفاده نکنید زیرا ممکن است لعاب جنس چدن از بین برود یا آسیب ببیند. اگر قابلمه چدن  لعاب کاری شده شما دستگیره پلاستیکی نداشته باشد، می تونید در فر نیز با آن غذا بپزید. جنس چدن لعاب کاری شده معمولا به کمک پوشش لعابی خود زنگ نمی زند و شما نباید نگران نحوه نگه داری آن باشید. اما در قابلمه های جنس چدن معمولی این گونه نیست. چدن معمولی پوششی در برابر زنگ زدگی ندارد و باید خودتان آن را روغن کاری کنید تا عمر قابلمه را افزایش بدهید. معمولا ظروف جنس چدن لعاب کاری شده به دلیل پوشش خود، تنوع رنگ و مدل بیشتری دارند. خیلی نچسب نیستند و قیمت بالاتری نیز دارند.

جنس چدن بدون لعاب

جنس چدن بدون لعاب قادر است تا دمای خیلی بالای گرما را نیز تحمل کند. چدن معمولا نچسب نیست اما با سیزنینگ کردن آن ها می توانید آن ها را نچسب کنید. شاید بپرسید سیزنینگ کردن به چه معناست، برای سیزنینگ کردن، باید سطح داخلی قابلمه یا ظرف را روغن بزنید و در دمای بالا حرارت بدهید. این کار باعث نچسب شدن نسبی چدن خواهد شد. یکی از معایب جنس چدن بدونلعاب، واکنش دادن آن با غذا است. چدن بدون لعاب با غذای اسیدی یا قلیایی به راحتی واکنش می دهد و باعث می شود تا رنگ غذا یا طعم آن تغییر کند. از آن جایی که سیزنینگ کردن این ظروف همیشگی نیست، هر چند مدت باید دوباره آن را روغن کاری کنید تا نچسب باقی بماند در نتیجه این ظروف مراقبت زیادی می خواهند. یکی از برتری های چدن لعاب دار نسبت به بی لعاب آن، این است که دیگر نیازی به سیزنینگ کردن ندارند.

دقت کنید که جنس چدن بدون لعاب مراقبت زیادی می خواهد و نباید آن را در ماشین ظرفشویی قرار بدهیم. حتی هنگام شستشو با دست نیز باید توجه داشته باشیم که هنگام شستن، به سیزنینگ آن آسیبی نرسانیم و از اسکاچ های نرم استفاده کنیم. ضمن مراقبت سخت این ظروف، باید بعد از شستشوی این ظروف، جهت جلوگیری از زنگ زدگی آن ها را کاملا خشک کنیم. یکی از نکاتی که از معایب این جنس از آن می گوییم، واکنش دادن این ظروف با غذای درون آن است. ظروف چدن بدون لعاب به دنبال واکنش با غذا، عنصر آهن را به غذا می بخشند. شاید با خود بگویید دریافت آهن که بسیار خوب است! اما تصور کنید اگر بیشتر از نیاز بدن خود آهن دریافت کنید چه مشکلاتی برای شما به وجود می آید. مثلا بیماران هموکروماتوز باید در استفاده از این ظروف محتاط باشند زیرا میزان جذب آهن آن ها بیشتر از افراد معمولی است.

جنس مس

جنس بسیار زیبای مس، در رسانایی گرما بی نظیر است. همین واکنش سریع آن ها به حرارت و دما باعث می شود که سریعا با مقدار گرمایی که شما می خواهید و شعله ای که برای غذا تنظیم کرده اید هماهنگ شود. این رسانندگی عالی مس باعث می شود تا حرارت در سطح ظرف به طور یکسان و یکنواخت پخش شود. جنس مس در انتقال حرارت بسیار عالی عمل می کند و در ابتدای شروع آشپزی شما را برای گرم شدن ظرف منتظر نمی گذارد.

ظروف مسی به دوام و زیبایی خود مشهوراند. اگر به خوبی از آن ها مراقبت و نگهداری کنید، جنس مس می تواند سالیان سال برای شما کار کند. نقش و نگار و طراحی‎های روی بدنه ظروف مسی هم که زیبایی آن ها را دوچندان می کند. برای حفظ شکل ظروف مسی و جلوگیری از غرشدگی آن ها توصیه می کنیم تا در هنگام خرید ظرف مسی، به سراغ ظروف مسی نازک نروید و مس با ضخامت 1.16 تا 1.8 را انتخاب کنید. ظرف مسی را می توان در فر استفاده کرد به شرطی که دسته آن از جنس پلاستیک یا دیگر جنس هایی که در فر ذوب می شوند نباشد. معمولا برای ظروف مسی دسته های استیل می گذارند.

یکی از تنها معایبی که ظروف مسی دارند آن است که رو اجاق گازهای القایی نمی توان از آن ها استفاده کرد. ظروف مسی گران قیمت هستند و نمی توانید با هزینه کم یا مناسب و ارزان  یک ظرف مسی خریداری کنید.

از آن جایی که ظروف مسی دوام بالایی دارند و مدت زمان زیادی شما از آن استفاده می کنید بهتر است هر چندوقت یکبار ظروف مسی خود را پولیش کاری کنید تا مثل روز اول درخشان و براق شوند. همان طور که می دانید فلز مس بسیار راحت واکنش می دهد و واکنش مس با غذاهای اسیدی یا قلیایی از این قاعده مستثنی نیست اما برای جلوگیری از واکنش مس با غذای درون آن، معمولا درون ظرف مسی را با یک لایه استیل یا قلع می پوشانند. روکش استیل معمولا گران تر است زیرا در برابر پ.شش قلعی دوام و ماندگاری بیشتری دارد اما لایه قلع بعد از مدتی از بین می رود و باید ظرف را قلع اندود کنید. با وجود اینکه روکش پوششی استیل برای درون ظورف مسی بهتر است اما باید ذکر کنیم که استیل کمی از رسانایی گرمایی مس می کاهد.

یکی از دلایلی که باعث می شود تا کمی محتاط تر ظروف مسی بدون روکش بخریم آن است که ظروف مسی در برابر غذاهای اسیدی واکنش می دهند و مس را به غذا اضافه می کنند. دریافت هر ماده ای بیشتر از حد نیاز بدن برای ما خطرناک خواهد بود. مس عنصر بسیار حیاتی و خوبی است ما در صورت استفاده بیش  از اندازه این مس در کبد ما رسوب می کند و برای کبد و کارکرد بدن شما خطرناک خواهد بود. به همین دلیل توصیه اکید می کنیم که در صورت خرید، حتما ظروف مسی روکش دار را انتخاب کنید. حتی روکش آسیب دیده یا خش برداشته نیز باعث نشت مس خواهد شد درنتیجه روی پوشش ظرف مسی حساس باشید.

بیمارانی که بیماری ویلسون دارند نباید از ظروف مسی استفاده کنند. در بیماری ویلسون، افراد توانایی سوخت وساز عنصر مس را ندارند و این عنصر در بدن آن ها رسوب خواهد کرد.

سرامیک، شیک و مطمئن

ظروف سرامیکی معمولا ظاهر متنوع و زیبایی دارند. این ظروف برای آرام پز کردن غذا بسیار مناسب هستند زیرا در گرم شدن خیلی سریع نیستند. جنس سرامیک با غذای درون ظرف واکنش نمی دهد و درون ظرف شما یک سطح بی واکنش خواهد بود.

توجه کنید که ظروف سرامیکی، یا تمام سرامیک هستند و یا تنها پوششی از سرامیک دارند. در ظروفی که تنها لایه ای پوششی از سرامیک دارند، بدنه ظرف از جنس استیل یا آلومینیم خواهد بود و فقط یک پوشش سرامیکی خواهند داشت اما ظروفی که تمام سرامیک هستند فقط از سرامیک ساخته شده اند و کاملا سرامیکی هستند و فلز دیگری در آن به کار نرفته است. ظروف تمام سرامیک کمی گران قیمت هستند زیرا درصورتی که کاملا از سرامیک ساخته شده باشند جنس خوبی خواهند داشت و به راحتی خش برنمی دارند و آسیب نمی بینند و بسیار باکیفیت خواهند بود.

اصولا ظروف سرامیکی تنها در صورتی می توانند خطرناک باشند که لعاب آن ها پوشش مواد شیمیایی سمی باشد و یا فلزات سنگین داشته باشد. فلزات سنگینی مثل سرب یا کادمیم که سمی هستند ممکن است در لعاب ظروف بی کیفیت سرامیکی پیدا شود اما اگر جنس باکیفیت و مطمئنی خریداری کنید می توانید با خیال آسوده از آن استفاده کنید. البته برای اطمینان بهتر است بگوییم نه فقط لعاب این ظروف، بلکه نحوه تولید آن ها نیز مهم است زیرا اگر جنس سرامیک به خوبی در کوره پخته نشود ممکن است سرب و نشت سرب در آن دیده شود.

آلومینیم، سبک و ارزان

معمولا آلومینیم بدون آلیاژ و به صورت خام بسیار نرم و شکل پذیر و البته واکنش دهنده است. آلومینیم خام به سادگی با غذای اسیدی، قلیایی یا سولفوری شما واکنش خواهد داد و تغییر رنگ یا طعم خواهد داشت. پختن غذا در آلومینیم خام باعث می شود تا رنگ غذا تغییر کند و به دنبال واکنش ظرف با غذا طعم تلخی پیدا کند. برای این که آلومینیم را از خامی دربیاورند و از واکنش آن با غذاهای مختلف جلوگیری کنند، در روند تولید اصطلاحا آن را آنودایز می کنند. در فرایند آنودایزاسیون، آلومینیم تحت یک جریان الکتریسیته در محلولی اسیدی قرار می گیرد. در طی این فرایند روی آلومینیم پوششی ایجاد می شود و این فرایند باعث می شود تا مقاومت و دوام این آلومینیم بالا برود. البته ظروف آلومینیم با روکش های نچسب یا استیل نیز در بازار دیده می شود. ممکن است پیش خود بپرسید تفاوت بین ظروف آلومینیم و روحی چیست. می توانید در منابع مختلفی مثل مقالات پژوهشگرهای غذایی یا متخصص ها بخوانید که برخلاف چیزی که معمولا مردم تصور می کنند، در واقع هردو از جنس آلومینیم هستند.

آلومینیم درانتقال گرما بسیار عالی عمل می کند اما باز هم مس در برابر آلومینیم عملکرد بسیار بهتری دارد. یکی از نکات مثبت استفاده از ظروف آلومینیم برای آشپزی وزن سبک آن ها است. ظروف آلومینیمی در صورتی که دسته نسوز داشته باشند می توانند درون فر نیز استفاده شوند.

ظروف آلومینیمی که معمولا آنودایز شده اند را نمی توان روی اجاق های القایی استفاده کرد چون عملکرد ضعیفی در انتقال گرما خواهند داشت، مگر اینکه روکش استیل داشته باشند. قابلمه هایی که از جنس آلومینیم هستند را باید با دست شستشو بدهید و نمی توان آن ها را در ماشین ظرفشویی قرار داد. بهتر است برای این ظروف از ملاقه های چوبی استفاده شود تا آسیبی به ظرف وارد نشود و آلومینیم وارد غذا شود. معمولا ملاقه های فلزی باعث آسیب دیدن و خش برداشتن این قابلمه ها خواهند بود. به دلیل امکان خش برداشتن این ظروف و واردشدن آلومینیم به غذا، کارشناس های تغذیه توصیه می کنند تا از این ظروف در آشپزی و پخت وپز استفاده نشود.

جنس نچسب

اگر ظروف نچسب موردنظر از جنس آلومینیم آنودایزشده باشد، قابلمه بسیار سبک خواهد بود و قیمت بالایی نخواهد داشت. مگراینکه بدنه ظرف آلومینیمی نباشد و بدنه استیل یا مسی داشته باشد که در این صورت خیلی ارزان نخواهد بود. شاید برای شما این سوال پیش آید که دقیقا تفاوت میان جنس ظروف نچسب و دیگر قابلمه ها چیست. در جواب به این سوال باید بگوییم که تنها تفاوت در این است که سطح داخلی ظروف نچسب با موادی مثل تفلون یا سرامیک پوشیده شده و این باعث نچسب بودن درون ظرف می شود. در صورتی که شما به محیط زیست و حفظ سلامت محیط زیست اهمیت می دهید، انتخاب بهتر برای شما سرامیک خواهد بود. این ظروف برای پختن غذا با مصرف روغن بسیار کم ساخته شده اند. بعضی سازندگان این ظروف مدعی هستند که برای پختن غذای خود در این ظروف حتی به ذره ای روغن نیاز نخواهید داشت. اما به شما توصیه می کنیم برای پخت و پز راحت تر و حفظ بهتر ظرف، کمی روغن در پختن غذای خود استفاده کنید. اگر غذای خود را با روغن بپزید شستن و تمیز کردن ظرف نیز برای شما آسان تر خواهد بود. البته به طور کلی شستن ظروف نچسب آسان است و دردسری برای شما نخواهد داشت.

ظروف نچسب معمولا یک تحمل دمای حداکثر دارند که روی ظرف خرید آن درج شده است و شما با توجه به آن دمای حداکثر می توانید از ظروف نچسب خود در فر استفاده کنید. به هیچ عنوان نباید برای ظروف نچسب از ملاقه های فلزی استفاده کنید زیرا به پوشش نچسب آن آسیب می رساند و با پوسته پوسته شدن پوشش داخلی آن، خاصیت نچسب بودن آن از بین می رود. ظروف نچسب در آشپزی برای حرارت  بسیار بالا خیلی مناسب نیستند زیرا پوشش تفلون در ظروف نچسب در برابر حرارت بالا، باعث تولید گازهایی می شود که برای ما سمی خواهد بود. ظروف نچسب با توجه به نحوه نگهداری شما می تواند عمر طولانی یا کوتاهی داشته باشد اما به طور معمول ظروف نچسب در مقایسه با دیگر ظروف عمر کوتاه تری دارند.

جنس گرانیت

برخلاف اسم گرانیت، ظروف گرانیتی ارتباطی با سنگ گرانیت ندارند. در واقع این ظروف بدنه فلزی دارند و به دلیل لعاب آن ها به این ظروف گرانیتی می گویند. لعاب ظروف گرانیتی جنسی شبیه به گرانیت و ویژگی های آن دارد به همین دلیل به آن گرانیت می گویند. از نکات مثبت این ظروف می توان به بی واکنش بودن آن ها اشاره کرد. این ظروف با غذای درون خود واکنش نمی دهند و این باعث می شود تا با خیالی آسوده انواع غذاها را بدون نگرانی در آن بپزید. ظروف گرانیتی وزن زیادی ندارند و به راحتی می توانید آن ها را شستشو دهید و تمیز کنید. سعی کنید ظروف گرانیتی را از برندهای باکیفیت و مطمئن خریداری کنید زیرا در نمونه های بی کیفیت آن ها فلزات سنگین وجود دارد و برای شما ضرر خواهد داشت. اگر مواد اولیه ساخت ظرف باکیفیت باشد قطعا ظرف بسیار باکیفیت خواهد بود. برای نگهداری از ظروف گرانیتی باید مراقب باشید تا لعاب آن ها آسیب نبیند و خش روی آن نباشد. معمولا شنیده ایم که این ظروف نچسب هستند اما عملکرد آن ها قطعا مثل ظروف با پوشش تفلون یا سرامیکی نخواهد بود.

جمع بندی درباره انواع جنس قابلمه

در مقاله ای که خواندید به شما انواع مختلفی از جنس های مختلف قابلمه را معرفی کردیم. همان طور که مشاهده کردید، در بین انواع مختلف قابلمه ها جنس برتری وجود ندارد و هرکدام نکات مثبت و منفی خاص خودش را دارد. اگر بخواهیم برآیند نکات منفی و مثبت جنس ها را در نظر بگیریم، پیشنهاد ما استیل خواهد بود. قابلمه های استیل برای استفاده روزمره شما و آشپزی هرروزه بهتر خواهد بود. اصولا وقتی ظرف با غذای خاصی واکنش ندهد، با خیالی آسوده تر غذاهای متنوع تری را می توان در آن ها پخت. در ظروفی که واکنش پذیر هستند نمی توان هر نوع غذایی را پخت زیرا با واکنش با ظرف ممکن است برای ما خطرناک باشد. نگهداری و مراقبت از ظروفی که لعاب کاری شده اند نیز ممکن است برای خیلی از ما سخت و دشوار باشد.

در نهایت توصیه اصلی ما این است که در صورت خرید هرکدام از جنس های معرفی شده، به درستی از دستور کار و نگهداری آن پیروی کنید. به نکات شستشوی این ظروف، تحمل حداکثر دمای ظرف مورد نظر و امکان استفاده آن در ماشین ظرفشویی یا فر حتما توجه کنید.