بوی عید سال نو، مدتی است که حال هوای تمام مردم را عوض کرده است. برای اینکه بفهمید که عید نزدیک است، لزومی ندارد که در تقویم بدنبال این قضیه باشید بلکه با قدم زدن در سطح شهر، میتوانید به وضوح آن را لمس نمایید، افرادی که مشغول فروختن ماهی قرمز هستند، بنرهای بزرگ فروشگاهها به منظور فروش عیدانه، شلوغ شدن آجیل فروشی و شیرینی فروشیها و ... همگی از نشانههای نزدیک شدن به سال نو هستند. هرموقع که سخن از جشن سال نو به میان میآید همهی ما یک مفهوم مشترک را در ذهن خود مجسم میکنیم و آن سفرهی هفت سین است. این سفره که از رسوم ایرانیان است، یکی از زیباترین جلوههای قدمت و عظمت ایران و مردمانش در طول تاریخ میباشد.
در سفرههای هفت سین ایرانیان، وسایل گوناگونی را میتوان یافت؛ با توجه به وجود اقوام مختلف و انواع فرهنگها در ایران زمین؛ هر منطقه تا حدودی سفرهی مخصوص به خود را دارد اما وسایل اصلی سفرهی عید؛ در سرتاسر کشور یکسان میباشند. اگر بخواهیم بصورت موردی این وسایل را نام ببریم، میتوانیم به سبزه، سیب، سماق، سنجد، سمنو، سکه، سرکه و تنگ ماهی اشاره کنیم. از سایر وسایلی که بصورت معمول در تمامی سفرههای هفت سین مشترک هستند؛ میتوانیم به قرآن، شیرینی، شکلات، تخممرغ رنگی، ساعت، آینه و همچنین خود سفرهی هفت سین اشاره کنیم.
قرآن
بدلیل اینکه تقریبا تمامی مردم ایران، مسلمان میباشند بر سر سفرهی عید قرآن موردی اصلی است تا به این وسیله بزرگان هر خانواده با قرائت قرآن، لزوم دینمداری را برای خانواده یادآوری کنند و همچنین با شروع سال جدید همراه با قرآن، برکت را به زندگیشان ببخشند. برطبق رسم موجود، بزرگان خانواده مقداری پول را در میان این کتاب آسمانی جا داده که پس از قرائت، آن را میان اعضا پخش میکنند البته در این میان مبلغ این پول اهمیتی ندارد بلکه صرفا نمادی است که سایهی بزرگان هنوز بر سر خانواده است.
بیشتر بخوانید: کاشت سبزه عید
سفرهی هفت سین
نخستین کاری که در برپا کردن یک سفرهی هفت سین باید انجام دهید، پهن کردن خود سفره میباشد تا وسایل را بر روی آن جا دهید. همانگونه که بحث شد، سفره ی هفت سین یک رسم اصیل ایرانی میباشد به همین دلیل زیباتر است که برگزاری آن نیز بصورتی کاملا اصیل انجام گیرد. برای اینکه مفهوم ذکر شده را عملی نمائیم، مناسبتر است از سفرهی ترمه و یا همان قلمکار برای پهن کردن هفت سین اصیل استفاده کنیم. سفرهی ترمه فارغ از اصالت خود، زیبایی زیادی نیز دارد. نیازی نیست که برای خرید یک سفرهی ترمه هزینهی زیادی را متحمل شوید بلکه سفرههای چاپی متعددی در بازار وجود دارند که میتوانید اقدام به خریداری آنها نمائید.
ظرفهای سفرهی هفت سین
ظرف هفت سین مورد اصلی سفرهی هفت سین که همان به اصطلاح (سین)های سفره میباشند، همگی باید در ظروفی هماهنگ با هم قرار گیرند. در تعدادی از آینه و شمعدانهای ستهایی وجود دارد که میتوان سینها را درون آن قرار داد. اگر ۶ یا ۷ ظرف هماهنگ با هم برای موارد اصلی سفره داشته باشید،میتوانید ست آینه و شمعدان را نادیده بگیرید.
سینهای موجود در سفرهی سال نو
سفرهی هفت سین در مقایسه با جشن نوروز، رسمی جدیدتر به حساب میآید. بصورت سنتی؛ قرآن، آینه، دیوان حافظ یا شاهنامه و همچنین تنگ آب که در داخل آن ماهیهای قرمز وجود دارند بر روی سفره قرار میگیرند. سینهای اصلی سفرهی عید سیب و سبزه میباشد که برطبق رسم کهن این دو سین را صاحبخانه بر روی سفره قرار میداد و مهمانها پنج سین بعدی را به همراه خود و بر روی یک سینی که بالای سر خود حمل میکنند، برای قرارگیری روی سفره برای صاحبخانه فراهم میکنند. در مجموع هفت سین اصلی سفرهی عید؛ سیب،سبزه، سمنو، سنجد، سرکه، سماق و سیر میباشد. مواردی دیگری نیز در برگزاری این رسم مورد استفاده قرار میگیرند که هرکدام نماد یک مفهوم (باروروی، فراوانی، ثروت، ...) هستند.
آینه
دلیل استفاده از آینه در سفرههای عید، به منظور هرچه زیباتر کردن این سفره میباشد. با استفاده از آینه احساس عظمت سفره بیشتر میشود. برای این منظور بهرهگیری از یک آینه کوچک که در عین سادگی، زیبایی خوبی را نیز داشته باشد، انتخاب مناسبتر واصیلتری میباشد.
تخممرغ رنگی
تخممرغهای رنگی را میتوانید خودتان بسازید و یا از بازار تهیه نمائید. این تخممرغها زیبایی و شادابی زیادی را به سفره ارزانی میدهند. تعداد آنها مهم نیست اما میتوان با توجه به تعداد اعضا اقدام به تهیه نمود تا هر عضو خانواده قادر باشد یک تخممرغ را انتخاب نماید.
تنگ ماهی
پس از تمامی مواردی که بحث شد، ماهیها شاید جذابترین قسمت یک سفره باشند. دیدن این موجودات حس زندگی و طراوت را به ما خواهد بخشید. برای هرچه بیشتر نمایان شدن آنها، بهتر است که از تنگهای شیشهایی که تنوع مناسبی نیز دارند، استفاده نمود.
امروزه حوضهای سرامیکی کوچکی نیز در بازار وجود دارند که هم برای ماهیها مناسبترند و هم زیبایی و اصالت بیشتری را برای سفرههای ما فراهم میکنند. رنگ آبی این حوضها بوسیله طرحها و کاشیکاریهای به کار رفته در آن، بسیار چشمنواز هستند.