پازل (جورچین) یک نوع وسیله سرگرمی می‌باشد که در آن بازیکن با کنار هم قرار دادن قطعات کوچک بریده شده (معمولاً مقوایی)، تصویر اولیه را می‌سازد. این وسیله می‌تواند به عنوان ابزار کمک آموزشی مورد استفاده قرار گیرد و موجب تقویت ارتباط و اتصال بین اجزای مغز گردد. پازل‌ها امروزه از جنس‌هایی مانند چوب، فوم و … نیز ساخته می‌شوند. در حال حاضر پازل‌هایی با قطعات بسیار زیاد در ابعاد خیلی کوچک، حتی تا ۲۰۰۰۰۰ قطعه هم تولید می‌شوند. پازل‌ها بخش مهمی از دوران کودکی همه ما را تشکیل می‌دهند و در هر سنی ابزار خوبی برای ذهن و مغز به شمار می‌روند. چیدن پازل‌ها کنار هم مهارت‌های شناختی را فراخوانی کرده و برای مغز شرایطی را فراهم می‌کند تا بتواند مسائل بسیاری را حل نماید.
در اين مقاله، قصد داريم با توضيح ويژگي هاي مختلف پازل ها، راهنماي خريد آن ها را به شما ارائه کنيم. چنانچه قصد خريد اين محصولات را داريد، پيشنهاد مي کنيم ما را تا پايان اين مقاله همراهي کنيد تا ضمن کسب اطلاعات کامل درباره آن ها، بتوانيد خريدي درست و مطمئن انجام دهيد. با ما همراه باشيد...
مزایای پازل‌ها
توانایی حل مسئله: با کمک پازل مغز تقویت می‌شود. با توجه به اینکه هنگام انجام پازل به برنامه‌ریزی و حل مسئله نیاز است، بنابراین می‌تواند قوه تخیل را افزایش دهد؛ هر چه پازل جلوتر می‌رود، احساس رضایت بیشتری در فرد ایجاد می‌شود. با بازی پازل توانایی حل مسئله به دست می‌آید و مناسب هر سنی است؛ از کودک 3 ساله تا پیرمرد 100 ساله می‌توانند با آن سرگرم شوند. این بازی به فعال نگه داشتن ذهن کمک می‌کند. همچنین بدون نیاز به تکنولوژی خاصی، زمان مناسبی را برای والدین جهت سپری کردن با کودک ایجاد می‌نماید.
همراهی با خانواده: خانواده‌ها به وسیله بازی پازل می‌توانند ارتباط عاطفی بیشتری با هم برقرار کنند؛ هنگام بازی با یکدیگر صحبت کرده و اوقات بسیار شادی را کنار هم سپری نمایند. همچنین زمانی که فرد بازی را تمام کرد، می‌تواند آن را در اختیار دیگران قرار دهد تا آن‌ها هم بازی کنند و این تجربه را به دست آورند. حتی می‌توان آن را قاب گرفت و به دیوار زد.
بالا رفتن توانایی فضایی- بصری: معمولاً افرادی که بازی پازل انجام می‌دهند، دارای توانایی فضایی بیشتری هستند. کودکان با انجام پازل می‌توانند بهتر از بقیه اشکال دوبعدی را درک کنند. بر اساس مطالعاتی که به تازگی انجام گرفته کودکانی که پازل بازی میکنند نسبت به آن‌هایی که این کار را انجام نمی‌دهند، اشکال فضایی را بهتر درک می‌نمایند. حتی پازل در بهبود عملکرد ریاضی کودکان تأثیرگذار است.
حافظه تقویت می‌شود: مزایای سلامت بازی پازل برای همیشه در طول عمر باقی می‌ماند. درمان شناختی همراه با پازل در بزرگسالان می‌تواند موجب افزایش حافظه و تعامل اجتماعی گردد. انجام این بازی مغز را تشویق به حفظ اطلاعات می‌کند، سپس این اطلاعات مغز را در قرار دادن اشکال در جای مناسب خود یاری می‌نمایند. در بازی پازل نکته مهم حفظ کردن قطعات قبل از به هم ریختن آن می‌باشد؛ برای مواجه نشدن با مشکل هنگام ساخت پازل، باید این اشکال در ذهن مانده باشند. این امر به بهبود حافظه کمک بسیاری می‌کند.
از آلزایمر جلوگیری می‌کند: مطالعات نشان داده که استفاده زیاد از پازل و جدول کلمات متقاطع به همراه فعالیت بدنی مناسب، طول عمر را بیشتر کرده و احتمال ابتلا به آلزایمر و از دست دادن حافظه را کاهش می‌دهد.
هماهنگی: چیدن قطعات پازل موجب هماهنگی عملکرد چشم و دست و همچنین تقویت و بهبود مهارت‌های حرکتی و چابکی در افراد جوان و پیر می‌گردد.
افزایش قدرت تخیل و نوآوری: یک پازل مفید به کودک در فکر کردن به راه و روش‌های جدید و به دنبال راه حل گشتن کمک می‌کند. حتی ایده‌هایی که در ساخت و تکمیل جورچین مفید واقع نمی‌شوند، به کودک نوعی تفکر خارج از چارچوب را می‌آموزند. کودک برای درست کردن پازل، به عنوان راه‌حل انواع فرضیه‌ها را به ذهن می‌آورد و برای یافتن راه اصلی، آن‌ها را می‌آزماید. ذهن او با آزمایش این فرضیه‌ها جهت حل مسائل منطقی و ریاضی آماده می‌شود، به این ترتیب در بزرگسالی این منطق را در حل مسائل شخصی، خانوادگی و اجتماعی به کار خواهد گرفت.
به کارگیری همزمان دو نیمکره مغز: مغز انسان برای درست کردن جورچین‌ها ناگزیر است هم به جزء و هم به کل بیندیشد. برای این کار هم به منطق و هم به خلاقیت نیاز دارد. از آنجایی که در فعالیت‌های منطقی و خلاقانه مناطق مختلفی از مغز درگیر می‌شوند، بهترین نتیجه از عملکرد همزمان این دو ناحیه حاصل می‌شود. پژوهش‌ها نشان می‌دهند، افرادی که دو نیمکره مغز را یک جا به کار می‌گیرند، علومی مانند ریاضیات را بهتر می‌آموزند.
ترشح دوپامین: مغز با تولید انواع مختلفی از پیام‌رسان‌های عصبی به قسمت‌های مختلف خود کمک می‌کند با هم و با بقیه نواحی سیستم عصبی بدن ارتباط برقرار نمایند. در ترشح دوپامین، جورچین‌ها و پازل‌ها مؤثر هستند. کودک طی مراحل مختلف ساخت جورچین، موفقیت‌های کوچک و بزرگی را در زمینه حل مسائل کسب می‌کند؛ این موفقیت‌ها موجب ترشح دوپامین می‌شوند که در ایجاد حس و حال روحی خوب و مثبت مؤثر می‌باشد.
انواع پازل‌ها
ساخت پازل‌ها با توجه به نوع آموزش، موضوع، فرم و شکل به صورت‌های گوناگونی انجام می‌گیرد که عبارتند از:
1- پازل مکعبی:
برای ساخت پازل مکعبی به 9، 12 یا 15 مکعب چوبی یا پلاستیکی نیاز است. هر مکعب شش سطح دارد، بنابراین می‌توان روی هر سطح شش تصویر چسباند، به این ترتیب که ابتدا باید مکعب‌ها پهلوی هم قرار گیرند، سپس تصویر مورد نظر را که به تعداد مکعب‌ها بریده شده است، بر روی آن‌ها چسبانید یا این که روی آن‌ها نقاشی کرد؛ کامل کردن سطوح دیگر نیز به همین شکل انجام می‌شود. پس از آن مکعب‌ها که ترتیب منطقی با هم ندارند، جلوی کودک قرار می‌گیرند، او باید با پهلوی هم گذاشتن مکعب‌ها، شکل را کامل کند. هنگامی که کودکان می‌خواهند سطوح دیگر را کامل کنند، دچار مشکل می‌شوند؛ اما معمولاً کودکان چهار، پنج و شش ساله می‌توانند این کار را انجام دهند.
![راهنمای خرید پازل‌ها]()
2- پازل جور کردنی:
معمولاً ساخت این پازل به این صورت است که یک شکل روی صفحه‌ای مقوایی یا چوبی چسبانده شده و از قسمت‌های مختلف بریده می‌شود. به عنوان مثال به منظور درست کردن پازل جغرافیا برای کودک، یک نقشه جغرافی که استان‌های مختلف یا شهرستان‌های کشوری را نشان می‌دهد، انتخاب کرده و پس از چسباندن آن بر روی مقوا یا چوب، استان‌ها یا شهرهای مختلف از یکدیگر جدا می‌شوند. قسمت‌های بریده شده هنگام بازی جلوی کودک گذاشته می‌شوند؛ او باید قطعات را پیدا کرده و به هم متصل نماید. البته می‌توان تصویر انسان، حیوان، گل و گیاه، میوه‌ها مانند سیب، انار، گلابی و … را روی پازل چسباند و یا نقاشی کرد. در صورت زیاد بودن تعداد قطعات پازل می‌توان از تصویر همانند استفاده کرد. به این صورت که یک تصویر برش داده می‌شود و دیگری به عنوان نمونه جلوی کودک قرار می‌گیرد تا از روی آن، قطعات بریده شده را به صورت اول در آورد.
![راهنمای خرید پازل‌ها]()
3- پازل جاگذاردنی:
جای شکل‌های معینی بر روی یک صفحه چوبی یا مقوایی ضخیم توسط دستگاه‌های پازل‌بری یا با اره مویی و مقواهایی با تیغ موکت‌بری برش داده شده و سپس جدا می‌شوند. می‌توان قطعات بریده شده را برای جذابیت و تحریک کودکان با رنگ‌های شاد و ملایم رنگ‌آمیزی کرد و هنگام بازی آن‌ها را در اختیار کودک قرار داد و از او خواست تا هر کدام از شکل‌ها را در جای مناسب خود قرار دهد. این نوع از پازل‌ها را می‌توان به صورت دکمه‌دار ساخت؛ پازل‌های دکمه دار روی هر شکل قطعه‌ای خیلی کوچک دارند که کودک بتواند به آسانی پازل را بردارد و در جای مناسب خود بگذارد؛ جابه‌جایی پازل‌های بدون دکمه برای کودکان کمی دشوار است.
![راهنمای خرید پازل‌ها]()
پازل‌ها از نظر موضوع
از نظر موضوع پازل‌ها می‌توانند شامل همه موضوعاتی که در دنیا وجود دارد، باشند؛ اما برای سهولت در یادگیری کارشناسان آن‌ها را به سه دسته تقسیم کرده‌اند:
الف) پازل فصل:
در این نوع پازل پس از کامل کردن قطعات، تصویر یک فصل (بهار، تابستان، پاییز، زمستان) به دست می‌آید؛ غالباً این پازل‌ها طرح کلی یک فصل را نشان می‌دهند. هنگام قرار دادن پازل در اختیار کودک، بایستی او را به صحبت کردن درباره موضوع پازل تشویق کرد و در مورد آن از او سؤالاتی پرسید. مثلاً «این تصویر مربوط به چه فصلی است؟ فصل قبل و بعد آن چه فصلی است؟ چه میوه‌هایی در این فصل هست؟ از نظر دمایی چطور است؟ درختان چه شکلی دارند؟ پرندگان چه کار میکنند؟ چه لباس‌هایی باید بپوشیم؟ و….».
ب) پازل موضوعی:
تصویر اصلی در این پازل منظره‌ای از روستا، خیابان، منزل، مدرسه، باغ وحش و ... است. همانطور که گفته شد، همراه با عرضه پازل می‌توان در مورد موضوع آن پرسش‌هایی از کودک کرد و یا از او خواست درباره آن داستانی بیان کند. برای مثال در پازلی که شامل تصویر روستا است از کودک پرسیده شود: «چه حیواناتی بیشتر در روستا دیده می‌شوند؟ گوسفندان دارای چه فوایدی هستند؟ در ساخت خانه‌های روستایی از چه استفاده می‌شود؟ شغل اصلی مردم روستا چیست؟» یا در مورد پازل با تصویر منزل: «هر کدام از اعضای خانواده چه وظیفه‌ای بر عهده دارند؟ چه وسایلی در منزل وجود دارد؟ باید زباله و دیگر وسایل کثیف را کجا بریزیم؟ چه کسی نان از نانوایی تهیه می‌کند؟ آشپزی در منزل به عهده چه کسی است؟ چه کسی خرید بیرون از منزل را انجام می‌دهد؟ و …» علاوه بر اینها موضوعات دیگری هم می‌توانند محور بحث و گفت و گو با بزرگسالان یا همسالان قرار گیرند.
ج) پازل فرم و اندازه:
این نوع از پازل‌ها دارای قطعات کم و بسیار ساده هستند؛ آن‌ها در مراحل اولیه که کودکان هنوز آمادگی کافی برای بازی با پازل‌های دیگر را ندارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند. معمولاً به اندازه‌های مختلف و متشابه هستند؛ مثلاً سه مرغابی یا ماهی و … در اندازه‌های کوچک، متوسط و بزرگ موجود هستند که کودک باید هر یک را در جای خود قرار دهد.
نکاتی درباره خرید پازل‌ها
پازل‌ها تصویرهای ساده سه یا چهار قطعه‌ای تا عکس‌های پیچیده‌تر بیست و چهار یا سی و شش قطعه‌ای را شامل می‌شوند.
در عرضه پازل‌ها باید توجه داشت که با میزان سن، درک و فهم کودک متناسب باشد. پازل نباید به اندازه‌ای سخت باشد که کودک نتواند آن را حل کند، در این صورت احساس شکست و ناامیدی می‌کند. در واقع پازل باید کودک را وادار به مبارزه‌طلبی، تفکر و تأمل کند، تا او برای حل معما توانایی‌های ذهنی و روانی خود را به کار گیرد. اما این مبارزه‌طلبی و زورآزمایی فکری و روانی نباید خیلی ادامه یابد، زیرا موجب احساس شکست و حقارت در کودک می‌شود و اعتماد به نفس او را کم می‌کند.
در بازی با هر اسباب‌بازی، شکست‌های کودک نباید بیشتر از سه یا چهار بار شود؛ زیرا برای رشد شخصیت و سلامت روانی او مضر است.
پازل نباید خیلی ساده و آسان باشد، زیرا در این صورت علاقه کودک از بین می‌رود و او را خسته می‌کند؛ در مقابل باید کودک را به مبارزه فراخواند تا او با تلاش و کوشش فکری، آن را انجام دهد تا برایش جذاب و شیرین باشد.
اندازه پازل یا موضوع آن، میزان سختی و آسانی پازل را تعیین می‌کند؛ اینکه پازل ریز یا درشت بوده یا تعداد آن کم یا زیاد باشد (از 3 تا 36 قطعه). موضوع پازل هر چقدر پیچیده‌تر باشد، مشکل‌تر خواهد بود.
بهتر است کودک با انواع پازل، از ساده تا مشکل، آشنا شود تا انگیزه او برای بازی با توجه به نتایج و بازخورد مثبتی که از بازی می‌گیرد، بیشتر شود.
بهتر است تصاویر پازل در مورد موضوع‌هایی باشد که در محدوده تجربیات کودک است و او پیشتر با آن‌ها آشنا شده؛ تصاویر قهرمانان کارتونی مانند پینوکیو، پسر شجاع و سندباد همیشه مورد علاقه کودکان هستند و با آن‌ها آشنایی قبلی دارند (البته این نمونه‌ها با فرهنگ جامعه و طبقه اجتماعی کودکان نیز ارتباط دارند، به عنوان مثال برای یک کودک روستایی شاید تصویر پینوکیو و … معنایی نداشته باشد).
سازندگان پازل
شرکت هاي مختلفي در زمينه توليد و عرضه پازل ، فعالیت می کنند. راونزبرگر، تریفل، ادوکا، کلمنتونی، چیتول، ریکوردی، اشمیت، برتاریو، اسپین مستر، ره آورد، ترفل، باکامه،، فنسی، 4ام، چوبین، گلدونه، دیزنی، راشین الفبا، فولیا، پلی گو، چیکو، تامی، انتشارات پیام محراب، سانریو، کرایولا، بلو باکس، دکورینی، کینگ کمپ، خانواده باهوش من، آرمان لند، بنی دکو، اسموبی، دلهام، یاس بهشت، هه یه، دیتویز، گرافیکس و ... از مشهورترين برند هاي اين زمينه هستند.
هرکدام از اين شرکت ها توانسته است با ارائه محصولاتي، نظر بخشي از مشتريان را به خود جلب کند.
قيمت
عوامل مختلفي نظير نوع پازل، مواد سازنده، شرکت سازنده، تعداد تکه و ... در تعيين قيمت این محصولات موثرند. شرکت هاي سازنده اين محصولات، آن ها را با قيمت هاي گوناگوني به بازار عرضه کرده اند و به طور کلي قيمت اين محصولات بين 10 هزار تومان تا 500 هزار تومان است.